Evaluatie van AI voor een schonere Gewest

Na de test van een innovatieve oplossing op basis van artificiële intelligentie om het afval op de Brusselse gewestwegen te identificeren en te classificeren, maakt Net Brussel de balans op van de lessen die werden getrokken uit dit experiment. Ter herinnering, het project CortexIA testte een technologie die bedoeld is om de stadsnetheid te verbeteren door de situatie te objectiveren en in te zetten op een betere verdeling van de reinigingsmiddelen. De eerste resultaten zijn bemoedigend en het Agentschap heeft besloten om de evaluatie van de technologie voort te zetten met een tweede fase. In de komende maanden zullen twee tot vier gemeenten worden uitgenodigd om hieraan deel te nemen. ​

In maart 2024 werden 4 ophaalwagens, die bijna dagelijks werden ingezet om openbare vuilnisbakken te ledigen, uitgerust met camera's en boordcomputers om de netheidsstaat van een groot aantal wegen te meten (337 kilometer gewestwegen in 10 verschillende gemeenten). ​

Het apparaat op deze voertuigen is ontwikkeld door CortexIA, een Zwitserse start-up die deze oplossing al aan verschillende Europese steden heeft geleverd. Concreet maakt het apparaat gebruik van artificiële intelligentie om het afval op de wegen, inclusief trottoirs, te identificeren, tellen en classificeren.

Gedurende 6 maanden identificeerden de camera's de soorten afval die het meest werden aangetroffen in Brussel (sigarettenpeuken, papier en plastic, blikjes, hondenpoep, glas, enz.); ze linkten deze ook aan plaatsen op de kaart en periodes.

Op deze kaart geeft de Clean City Index (CCI) een schaal van 0 tot 5. De CCI werkt met kleurcodes die aangeven wat de netheidsstaat van de wegen is waar de 4 vrachtwagens passeerden. Groen staat voor een zeer schone weg, oranje voor een voldoende schone weg en rood voor een weg die als onvoldoende schoon wordt geclassificeerd.

Twee bevindingen komen naar voren:

• Tijdens deze eerste tests en wat betreft het aspect ‘objectivering van de netheid’ heeft het Agentschap CCI's gemeten die, afhankelijk van de periode en de locatie, gemiddeld tussen 3,3 en 4,2 lagen. Wat betreft afval in de openbare ruimte worden bladeren, papier/verpakkingen en sigarettenpeuken het vaakst door de tool gesignaleerd.
• De geteste technologie is bijzonder relevant om het Agentschap te helpen bij het herinzetten van personeel en voertuigen, van voldoende schone zones naar zones die onvoldoende schoon zijn.

Het experiment liet immers toe te begrijpen hoe CortexIA, dankzij zijn geautomatiseerde waarneming van de netheidsstaat, kon bepalen of de frequentie van de straatreiniging - tot nu toe "gestandaardiseerd" - onvoldoende, voldoende of te hoog was.

Tijdens sommige tests werd nagegaan of de netheidsindex (CCI) van de onderzochte wegen veranderde in functie van de passage- en schoonmaakfrequentie. Daartoe heeft het Agentschap vergelijkingen gehouden tussen twee verschillende perioden, maar op dezelfde wegen. In de eerste periode werden de wegen met de maximale frequentie gereinigd. In de tweede periode werden de reinigingsfrequenties bewust verlaagd, met tot 60% minder passages.

Interessant is dat de resultaten van deze tests, op 4 rondes gespreid over 20 dagen, aangeven dat een verlaging van de frequentie geen merkbaar effect had op de stadsnetheid. Aan de andere kant, in termen van herschikte middelen, maakten deze eerste tests personeel vrij voor het equivalent van ongeveer dertig extra veegrondes.

In een context van bestrijding van vuil op straat, is de tool bijzonder aangewezen om te opteren voor een resultatenlogica eerder dan voor middelenlogica inzake reiniging.

Natuurlijk zijn deze resultaten gebaseerd op tests die zijn uitgevoerd in een open omgeving en worden ze beïnvloed door vele variabelen. Andere tests moeten deze vaststellingen bevestigen. Bovendien moet worden aangestipt dat de tool de terreinvaststellingen aanvult, maar niet vervangt.

Concluderend, Net Brussel is van mening dat de oplossing, met het oog op het delen van informatie en transparantie, een solide basis vormt voor een nieuwe aanpak van afvalbeheer in het Brussels Gewest. Het Agentschap zal nu de tweede evaluatiefase starten, waarbij de eerste vaststellingen worden verfijnd en er nog verder wordt gegaan. Het doel zal bijvoorbeeld zijn om de impact op het terrein te meten van de communicatiecampagnes of verbalisatieacties op bepaalde kritieke punten. Ook is het de bedoeling om inzicht te krijgen in de effecten van het verplaatsen of weghalen van openbare afvalbakken of het plaatsen van stadsasbakken.

Met dit in het achterhoofd zal het Agentschap de oplossing de komende maanden verder testen door de gemeenten die aan het project willen deelnemen erbij te betrekken. ​

Samen houden we onze straten netter!